Zastosowanie ekskawatora
Ekskawatory stomatologiczne są bardzo popularnymi narzędziami. Dentyści wykorzystują je do leczenia zachowawczego, głównie do usuwania próchnicy w celu usunięcia chorobowo zmienionej tkanki.
Narzędzia są wykonywane z trwałych, wysokiej jakości materiałów (takich jak stal nierdzewna) aby zapewnić dokładność i rzetelność czynności wykonywanej przez lekarza.
Oprócz usuwania zębiny narzędzie sprawdza się przy usuwaniu nadmiaru podkładu lub wypełnienia czasowego.
Ekskawator stomatologiczny może być również stosowany jako narzędzie kosmetyczne i podologiczne (ekskawator kosmetyczny) do oczyszczania wałów paznokciowych podczas zabiegów z wrastającymi paznokciami oraz do nakładania i formowania mas do rekonstrukcji paznokci.
Ekskawator jako narzędzie kosmetyczne może być stosowany zarówno w gabinetach kosmetycznych jak i w warunkach domowych (po uprzednim zdezynfekowaniu).
Ekskawatory jak i inne narzędzia stomatologiczne to narzędzia wielokrotnego użytku, które można sterylizować w autoklawach. Należy przy tym szczegółowo przestrzegać zaleceń producenta dotyczących mycia, dezynfekcji i sterylizacji narzędzi.
Zalety stosowania ekskawatorów
- Służą do ręcznego opracowywania zębiny oraz usuwania tkanek zmienionych przez próchnicę. Wykonane z dobrej jakości stali ostre ekskawatory zastąpić mogą wiertła różyczkowe. Praca z nimi jest znacznie delikatniejsza i mniej traumatyczna dla pacjenta. Konieczne jest jednak stosowanie instrumentów dostosowanych wielkością i kształtem do rozmiaru ubytku. Opracowanie ubytku ekskawatorami nie musi oznaczać jedynie częściowego usunięcia zębiny próchnicowej. Zazwyczaj dwa rozmiary pozwalają na wstępne i szczegółowe opracowanie całego ubytku. W odróżnieniu od tradycyjnego wiertła praca wydrążaczem pozwala na stałe kontrolowanie stopnia twardości opracowywanej tkanki. Opracowanie maszynowe kontynuowane bywa jednak w przypadku dostępu trudnego technicznie.
- Z ich pomocą można również pozbyć się nadmiaru podkładu lub wypełnienia czasowego.
- Ekskawator pozwala zminimalizować dyskomfort w trakcie zabiegu, ponieważ jego końcówki są zaokrąglone, podłużne i spłaszczone.
- Korzystanie z ręcznego sposobu leczenia może być dla pacjenta mniej bolesne w porównaniu z zabiegiem wykonywanym z wykorzystaniem narzędzi mechanicznych.
Budowa ekskawatora
Ekskawator składa się z trzech części: pracującej (na czerwono), pośredniej (na zielono) i rękojeści (na niebiesko).

W jego budowie wyróżnia się dwie podłużne łopatki o ostrych brzegach.

Aby zabieg z wykorzystaniem ekskawatora był skuteczny, jego łyżeczki są zaokrąglone, spłaszczone lub podłużne, co umożliwia skuteczne dopasowanie narzędzia.
Ponadto, ekskawator może mieć wiele rozmiarów, zazwyczaj jest narzędziem dwustronnym, do opracowywania różnych obszarów w jamie ustnej. Końcówki mogą mieć różne średnice, zazwyczaj: 1,3; 1,6; 1,5; 1,7; 2,1; 2,5; 3,0;
Część pracująca na której umieszczona jest łyżeczka może mieć różne kształty i długości np. w Modelach LUCAS łyżeczka umieszczona jest na dłuższym trzonku co umożliwia sięganie do dalej położonych zębów. Również same łyżeczki mogą mieć różne kształty, płaszczyzny i kąty odgięcia co umożliwia dotarcie do różnych płaszczyzn zęba.
Części robocze ekskawatorów ulegają zużyciu z biegiem czasu, co uwidacznia się stępieniem lub nawet wyszczerbieniem części pracującej. Należy unikać samodzielnego ostrzenia narzędzi, a wszelkie zapytanie odnośnie napraw kierować do producenta lub jego autoryzowanego serwisu.
Ekskawatory powinny być stosowane wyłącznie zgodnie z przeznaczeniem. Nie należy ich na przykład stosować do podważania zębów i korzeni podczas ekstrakcji
Zabiegi z użyciem ekskawatora przebiegają sprawnie dzięki ergonomicznemu uchwytowi, który jest zazwyczaj antypoślizgowy, pokryty rowkowaniem.
Rączka może być okrągła lub ośmiokątna, w zależności od modelu.